Interview met Tommy T @ Botanique
Gogol Bordello bassist Tommy T verraste vriend en vijand met zijn solodebuut waarop hij op subtiele wijze dub, reggae en funk mixt met traditionele Ethiopische muziek en ons en passant liet kennismaken met de legende van Prester John (zie interview). Op 13 mei laatstleden was Tommy met Gogol Bordello te gast op Les Nuits Botaniques, maar met ons wou hij het maar al te graag over zijn solo-uitstap hebben.Tommy, hoe komt een in de Verenigde Staten levende Ethiopische immigrant in godsnaam bij een anarcho-punk-Balkan collectief als Gogol Bordello terecht?
Tommy T: "(lacht) Wel, de kracht van muziek is nu net dat het mensen samenbrengt zonder te kijken naar afkomst of huidskleur. Ik zit al geruime tijd in de muziekbusiness en ik hoorde op een bepaald moment dat Gogol Bordello op zoek was naar een bassist. Vanaf het allereerste moment dat we samenspeelden was het alsof we voor elkaar geboren waren."
De muziek van Gogol Bordello is alvast ten dele beïnvloed door de zigeunermuziek uit de Balkan. Wat is jouw relatie met die muziek?
Tommy T: "Voor mij is muziek mijn leven en hoewel ik niet echt vertrouwd was met het genre voor ik bij Gogol Bordello begon, had ik er wel al enkele noties van, want ik ben opgegroeid in het Ethiopië onder het communistische Derg bewind (de Derg of Dergue was een communistische militaire junta die in Ethiopië aan de macht kwam na een staatsgreep tegen de toenmalige Keizer Haile Selassie I. Derg betekent 'comité' of 'raad' in het ge’ez en is de afkorting voor Provisorische Militaire Bestuurlijke Raad, een militaire raad die Ethiopië leidde van 1974 tot 1987, red.) dat goede relaties onderhield met andere communistische naties zoals de toenmalige USSR en Cuba. Voor mij is goede muziek gewoon goede muziek. Gogol Bordello was gewoon op zoek naar een bassist die een goede groove uit zijn instrument kon halen en hun nummers wat lage frequenties kon meegeven en ik kon me dan ook al vrij snel inleven in de hele Balkan- en zigeunervibe."
Wanneer ben je voor het eerst over een soloproject beginnen denken?
Tommy T: "Daar zat ik eigenlijk al jaren mee in mijn hoofd. Naast de muziek uit de Ethiopiques reeks, kent de wereld eigenlijk weinig of niets van Ethiopische muziek. De muziek in die collectie dateert allemaal uit de jaren zestig en zeventig. Omdat ik een grote fan ben van reggae, dub en funk wilde ik dat dat deel van mijn muzikale persoonlijkheid ook in het project naar voren zou komen en aangezien ik al met zowat elke Ethiopische artiest het podium heb gedeeld, lek het me leuk om die twee werelden samen te brengen. Ik had al een vaag idee waar ik heen wilde toen ik Gogol Bordello vervoegde en door met hen op tournee te gaan en overal weer andere hybride muziekvormen te ontdekken, werd het al snel duidelijk dat dit het juiste moment was om dit project ten uitvoer te brengen."
Je vermeldde net al dat in vergelijking met muziek uit andere delen van Afrika, de Ethiopische muziek nog relatief onbekend is in de rest van de wereld. Wat zijn daarvoor de onderliggende redenen volgens jou?
Tommy T: "Ik denk dat dat vooral te maken heeft met toegankelijkheid. Onder het communistische bewind was Ethiopië een vrij gesloten land en het is nog maar sinds 1991 (in mei 1991 naderden troepen van het EPRDF de hoofdstad Addis Abebaba en weigerde de Sovjet-Unie het zetelende regime van Mengistu Haile Mariam nog langer te ondersteunen. Mengistu ontvluchtte het land en kreeg asiel in Zimbabwe. De overgangsregering bestond uit een 87 leden tellende raad van afgevaardigden en het nationaal charter, een soort overgangsgrondwet, werd opgesteld, red.) dat alles in beweging is beginnen komen. Muzikaal gesproken is Ethiopië aan een heuse inhaalbeweging bezig, maar vooral in de productie liggen we daarbij nogal achterop. Veel artiesten uit West-Afrikaanse landen als Mali en Congo kunnen gebruik maken van goed uitgeruste studio’s in Frankrijk of België en in vergelijking klinkt veel Ethiopische muziek alsof ze geproduceerd werd in de jaren tachtig. Met het The Prester John Sessions album wilde ik de wereld vooral laten kennismaken met op een degelijke manier geproduceerde Ethiopische muziek en ik denk dat ik daar wel in geslaagd ben."
De titel van het album, The Prester John Sessions, verwijst naar het personage van Prester John. Vanuit westers perspectief was hij een mythische christelijke koning waarvan men vermoedde dat hij ergens in Afrika regeerde. Wat is de Ethiopische kijk op dit verhaal?
Tommy T: "Het rare is dat hoewel hij in het westen altijd werd voorgesteld als een mythisch figuur, in Ethiopië op datzelfde moment - we spreken dan over de elfde en twaalfde eeuw na Christus, de tijd van de kruisvaarders - de Zagwe dynastie aan de macht was; weldegelijk christelijke koningen in Afrika. De naam Prester John is een beetje als zeggen John Doe (John Doe en Jane Doe zijn twee termen die in Engelstalige gebieden worden gebruikt om een anoniem persoon aan te duiden. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt voor de verdachte of het slachtoffer in een juridische tekst, om de identiteit van de betreffende persoon te beschermen. Maar het kan ook gebruikt worden als personificatie van 'een willekeurig persoon', red.); men kende de naam van die koning niet, dus noemde men hem maar Prester John. Het woord 'prester' afgeleid is geloof ik afgeleid van 'priester' of 'presbyter' en ik heb het album zo genoemd omdat net zoals de Europeanen in de middeleeuwen nieuwsgierig waren naar dit machtige en overvloedig koninkrijk, men nu opnieuw naar Ethiopië begint te kijken vanwege de rijke cultuur en muziekerfenis. Voor het album heb ik dan ook zelf het personage van Prester John aangenomen, als een koning die zijn muzikale schatten komt delen met de rest van de wereld."
De meeste nummers op het album bevatten verwijzingen naar verschillende aspecten van de Ethiopische cultuur. Is de manier waarop we in het westen naar Ethiopië kijken nog al te vaak te stereotiep?
Tommy T: "Hier in Europa valt dat nog wel mee, want de meeste Europeanen hebben wel al wat rondgereisd en zo een breder wereldbeeld gekregen, maar jammer genoeg verbinden veel mensen Ethiopië nog steeds met de beelden van de grote hongersnood in 1984 en het hele We Are The World gedoe. Ethiopië is nog steeds één van de armste landen ter wereld, maar het is tegelijk veel meer dan dat; Ethiopië heeft een ongelooflijk rijke cultuur en de Ethiopische muziek is een uniek samenspel van verschillende elementen. De Ethiopiërs zijn ook een heel divers volk; in Ethiopië worden zowat tachtig verschillende talen gesproken door minstens evenveel verschillende stammen. Geschiedkundig heeft Ethiopië een lange fascinerende geschiedenis. Ik vind het persoonlijk zeer belangrijk om mijn steentje bij te dragen zodat men mijn land in een meer positief licht gaat zien en gemakkelijkste manier om dat te doen is via mijn muziek. Verschillende nummers op het album zijn louter instrumentaal, dus heb ik ervoor gezorgd dat wat ik wilde vertellen al samengevat zat in de titels van de tracks."
In sommige teksten van je nummers maak je gebruik van een oude Ethiopische dichtvorm, de zogenaamde sem ena worq of was en goud methode.
Tommy T: "Ja, dat is een hele oude communicatievorm die nog steeds bestaat, maar tegenwoordig veel minder courant gebruikt wordt. Simpel gezegd gaat het om het gebruik van zinnen met een dubbele betekenis. De sem of was is de betekenis die je onmiddellijk begrijpt wanneer je de zin voor de eerste keer hoort , maar als je verder gaat zoeken zul je de worq of het goud ontdekken; de verborgen boodschap in de tekst. Laat ik het nummet Tribute To A King als voorbeeld gebruiken. De melodie van dat nummer is gebaseerd op een nummer van wijlen Tilahun Gessesse (Tilahun Gesesse ook wel 'The Voice of Ethiopia' genoemd, Addis Abeba, 27 september 1940 - 19 april 2009, was een der belangrijkste en populaire zangers van Ethiopië. Zijn loopbaan begon in het 'Hager-Fikir-Theater' in Addis Abeba. In de jaren 1960, op het hoogtepunt van zijn roem, trad hij op met de Imperial Bodyguard Band, een der belangrijkste orkesten in het toenmalige Ethiopië, red.), die vorig jaar overleden is. Het nummer was bedoeld als een ode aan hem, vandaar de titel Tribute To A King, maar Tilahun was ook lid van het Imperial Bodyguard Orchestra dat in dienst stond van de Ethiopische Keizer en dus letterlijk eer betoonde aan de koning."
Met al die dub- en reggae-invloeden in je muziek, moet je al wel in aanraking zijn gekomen met de rastafilosofie. Hoe bekijk jij die wereld?
Tommy T: "Voor mij is Haile Selassie I gewoon één van de vele Ethiopische keizers; ik heb hem nooit beschouwd als een profeet of wat dan ook. Voor de Rastafari is hij echter ook een inspiratiebron die hen helpt om te ontsnappen aan de onderdrukking en een hoger doel na te streven en daar kan je gewoon niet negatief tegenover staan. Welk personage je ook uitkiest om naar op te kijken, als dat jou helpt om je doelstellingen te bereiken en positief in het leven te staan, twijfel dan geen seconde!"
Tommy T: "(lacht) Wel, de kracht van muziek is nu net dat het mensen samenbrengt zonder te kijken naar afkomst of huidskleur. Ik zit al geruime tijd in de muziekbusiness en ik hoorde op een bepaald moment dat Gogol Bordello op zoek was naar een bassist. Vanaf het allereerste moment dat we samenspeelden was het alsof we voor elkaar geboren waren."
De muziek van Gogol Bordello is alvast ten dele beïnvloed door de zigeunermuziek uit de Balkan. Wat is jouw relatie met die muziek?
Tommy T: "Voor mij is muziek mijn leven en hoewel ik niet echt vertrouwd was met het genre voor ik bij Gogol Bordello begon, had ik er wel al enkele noties van, want ik ben opgegroeid in het Ethiopië onder het communistische Derg bewind (de Derg of Dergue was een communistische militaire junta die in Ethiopië aan de macht kwam na een staatsgreep tegen de toenmalige Keizer Haile Selassie I. Derg betekent 'comité' of 'raad' in het ge’ez en is de afkorting voor Provisorische Militaire Bestuurlijke Raad, een militaire raad die Ethiopië leidde van 1974 tot 1987, red.) dat goede relaties onderhield met andere communistische naties zoals de toenmalige USSR en Cuba. Voor mij is goede muziek gewoon goede muziek. Gogol Bordello was gewoon op zoek naar een bassist die een goede groove uit zijn instrument kon halen en hun nummers wat lage frequenties kon meegeven en ik kon me dan ook al vrij snel inleven in de hele Balkan- en zigeunervibe."
Wanneer ben je voor het eerst over een soloproject beginnen denken?
Tommy T: "Daar zat ik eigenlijk al jaren mee in mijn hoofd. Naast de muziek uit de Ethiopiques reeks, kent de wereld eigenlijk weinig of niets van Ethiopische muziek. De muziek in die collectie dateert allemaal uit de jaren zestig en zeventig. Omdat ik een grote fan ben van reggae, dub en funk wilde ik dat dat deel van mijn muzikale persoonlijkheid ook in het project naar voren zou komen en aangezien ik al met zowat elke Ethiopische artiest het podium heb gedeeld, lek het me leuk om die twee werelden samen te brengen. Ik had al een vaag idee waar ik heen wilde toen ik Gogol Bordello vervoegde en door met hen op tournee te gaan en overal weer andere hybride muziekvormen te ontdekken, werd het al snel duidelijk dat dit het juiste moment was om dit project ten uitvoer te brengen."
Je vermeldde net al dat in vergelijking met muziek uit andere delen van Afrika, de Ethiopische muziek nog relatief onbekend is in de rest van de wereld. Wat zijn daarvoor de onderliggende redenen volgens jou?
Tommy T: "Ik denk dat dat vooral te maken heeft met toegankelijkheid. Onder het communistische bewind was Ethiopië een vrij gesloten land en het is nog maar sinds 1991 (in mei 1991 naderden troepen van het EPRDF de hoofdstad Addis Abebaba en weigerde de Sovjet-Unie het zetelende regime van Mengistu Haile Mariam nog langer te ondersteunen. Mengistu ontvluchtte het land en kreeg asiel in Zimbabwe. De overgangsregering bestond uit een 87 leden tellende raad van afgevaardigden en het nationaal charter, een soort overgangsgrondwet, werd opgesteld, red.) dat alles in beweging is beginnen komen. Muzikaal gesproken is Ethiopië aan een heuse inhaalbeweging bezig, maar vooral in de productie liggen we daarbij nogal achterop. Veel artiesten uit West-Afrikaanse landen als Mali en Congo kunnen gebruik maken van goed uitgeruste studio’s in Frankrijk of België en in vergelijking klinkt veel Ethiopische muziek alsof ze geproduceerd werd in de jaren tachtig. Met het The Prester John Sessions album wilde ik de wereld vooral laten kennismaken met op een degelijke manier geproduceerde Ethiopische muziek en ik denk dat ik daar wel in geslaagd ben."
De titel van het album, The Prester John Sessions, verwijst naar het personage van Prester John. Vanuit westers perspectief was hij een mythische christelijke koning waarvan men vermoedde dat hij ergens in Afrika regeerde. Wat is de Ethiopische kijk op dit verhaal?
Tommy T: "Het rare is dat hoewel hij in het westen altijd werd voorgesteld als een mythisch figuur, in Ethiopië op datzelfde moment - we spreken dan over de elfde en twaalfde eeuw na Christus, de tijd van de kruisvaarders - de Zagwe dynastie aan de macht was; weldegelijk christelijke koningen in Afrika. De naam Prester John is een beetje als zeggen John Doe (John Doe en Jane Doe zijn twee termen die in Engelstalige gebieden worden gebruikt om een anoniem persoon aan te duiden. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt voor de verdachte of het slachtoffer in een juridische tekst, om de identiteit van de betreffende persoon te beschermen. Maar het kan ook gebruikt worden als personificatie van 'een willekeurig persoon', red.); men kende de naam van die koning niet, dus noemde men hem maar Prester John. Het woord 'prester' afgeleid is geloof ik afgeleid van 'priester' of 'presbyter' en ik heb het album zo genoemd omdat net zoals de Europeanen in de middeleeuwen nieuwsgierig waren naar dit machtige en overvloedig koninkrijk, men nu opnieuw naar Ethiopië begint te kijken vanwege de rijke cultuur en muziekerfenis. Voor het album heb ik dan ook zelf het personage van Prester John aangenomen, als een koning die zijn muzikale schatten komt delen met de rest van de wereld."
De meeste nummers op het album bevatten verwijzingen naar verschillende aspecten van de Ethiopische cultuur. Is de manier waarop we in het westen naar Ethiopië kijken nog al te vaak te stereotiep?
Tommy T: "Hier in Europa valt dat nog wel mee, want de meeste Europeanen hebben wel al wat rondgereisd en zo een breder wereldbeeld gekregen, maar jammer genoeg verbinden veel mensen Ethiopië nog steeds met de beelden van de grote hongersnood in 1984 en het hele We Are The World gedoe. Ethiopië is nog steeds één van de armste landen ter wereld, maar het is tegelijk veel meer dan dat; Ethiopië heeft een ongelooflijk rijke cultuur en de Ethiopische muziek is een uniek samenspel van verschillende elementen. De Ethiopiërs zijn ook een heel divers volk; in Ethiopië worden zowat tachtig verschillende talen gesproken door minstens evenveel verschillende stammen. Geschiedkundig heeft Ethiopië een lange fascinerende geschiedenis. Ik vind het persoonlijk zeer belangrijk om mijn steentje bij te dragen zodat men mijn land in een meer positief licht gaat zien en gemakkelijkste manier om dat te doen is via mijn muziek. Verschillende nummers op het album zijn louter instrumentaal, dus heb ik ervoor gezorgd dat wat ik wilde vertellen al samengevat zat in de titels van de tracks."
In sommige teksten van je nummers maak je gebruik van een oude Ethiopische dichtvorm, de zogenaamde sem ena worq of was en goud methode.
Tommy T: "Ja, dat is een hele oude communicatievorm die nog steeds bestaat, maar tegenwoordig veel minder courant gebruikt wordt. Simpel gezegd gaat het om het gebruik van zinnen met een dubbele betekenis. De sem of was is de betekenis die je onmiddellijk begrijpt wanneer je de zin voor de eerste keer hoort , maar als je verder gaat zoeken zul je de worq of het goud ontdekken; de verborgen boodschap in de tekst. Laat ik het nummet Tribute To A King als voorbeeld gebruiken. De melodie van dat nummer is gebaseerd op een nummer van wijlen Tilahun Gessesse (Tilahun Gesesse ook wel 'The Voice of Ethiopia' genoemd, Addis Abeba, 27 september 1940 - 19 april 2009, was een der belangrijkste en populaire zangers van Ethiopië. Zijn loopbaan begon in het 'Hager-Fikir-Theater' in Addis Abeba. In de jaren 1960, op het hoogtepunt van zijn roem, trad hij op met de Imperial Bodyguard Band, een der belangrijkste orkesten in het toenmalige Ethiopië, red.), die vorig jaar overleden is. Het nummer was bedoeld als een ode aan hem, vandaar de titel Tribute To A King, maar Tilahun was ook lid van het Imperial Bodyguard Orchestra dat in dienst stond van de Ethiopische Keizer en dus letterlijk eer betoonde aan de koning."
Met al die dub- en reggae-invloeden in je muziek, moet je al wel in aanraking zijn gekomen met de rastafilosofie. Hoe bekijk jij die wereld?
Tommy T: "Voor mij is Haile Selassie I gewoon één van de vele Ethiopische keizers; ik heb hem nooit beschouwd als een profeet of wat dan ook. Voor de Rastafari is hij echter ook een inspiratiebron die hen helpt om te ontsnappen aan de onderdrukking en een hoger doel na te streven en daar kan je gewoon niet negatief tegenover staan. Welk personage je ook uitkiest om naar op te kijken, als dat jou helpt om je doelstellingen te bereiken en positief in het leven te staan, twijfel dan geen seconde!"